2 fevral Butunjahon suv-botqoqlik yerlari kuni
05.
02. 2019
09:12
8089
Yangiliklar

2-fevralda “Suv-botqoq yerlari haqidagi asosan, qushlarning yashash joylari sifatida xalqaro ahamiyatga ega” Ramsar konferensiyasini qa’bul qilgan  mamlakatlarda  nishonlanadigan,“Suv-botqoqli joylar va iqlim o'zgarishi” Xalqaro suv-botqoqliklari kuniga bag’ishlangan mavzu shunday edi.

Butunjahon suv-botqoqlik hududlari kuni (World Wetlands Day) munosabati bilan har yili 2 fevral kuni o'tkaziladigan tadbirlar sayyoramizning barqaror rivojlanishini qo'llab-quvvatlash uchun butun dunyo jamoatchiligi va hukumatlari e'tiborini suv-botqoq yerlarining ahamiyatiga qaratilgan. Xalqaro ahamiyatga ega bo'lgan suv-botqoqlik hududlari to'g'risidagi konventsiya(Convention of Wetlands), asosan suvda suzadigan qushlar uchun yashash joyi sifatida, 1971 yil 2 fevralda Ramsar shahrida (Eron) imzolangan va keyinchalik Ramsar konventsiyasi (Ramsar Convention) deb nomlangan.

Ramsar Konventsiyasining asosiy maqsadi butun dunyo bo'ylab barqaror rivojlanishga erishish vositasi sifatida suv-botqoq hududlarini muhofaza qilish va ulardan oqilona foydalanish hisoblanadi. Jahon suv-botqoqlik kuni birinchi marta 1997 yilda nishonlandi. Kunning mavzusi suv-botqoq hududlarni muhofaza qilish va ulardan oqilona foydalanishdir. Ramsar Konventsiyasiga qo'shilishning asosiy shartlaridan biri o’z hududida kamida bitta Ramsar hududini yaratishdir. Hududni tanlash murakkab mezonlarga muvofiq amalga oshiriladi. Ramsar hukumati tomonidan e'lon qilingan yerlarni Konventsiya kotibiyati Xalqaro ahamiyatga ega bo'lgan suv-botqoq yerlari ro'yxatiga kiritadi (Ramsar List of Wetlands pf international Importance). Ushbu ob'ektlarning holati to'g'risida ma'lumot suv-botqoq yerlarini saqlab qolish xalqaro byurosining bazasida joylashadi va doimiy yangilanadi.

Fevral oyi boshida 169 mamlakatning Ramsar Konventsiyasini ratifikatsiya qilgan 1400 dan ortiq ekologik aksiyalar atrof-muhit harakati suv omborlari, qurg'oqchilik va tsiklonlarning mahalliy jamoalarga ta'sirini kamaytirish uchun suv-botqoq yerlarining ahamiyati haqida aholini xabardor qilish uchun o'tkazildi.

2019 yil 4-fevralda O'zbekiston Respublikasi Ekologiya va atrof muhitni muhofaza qilish davlat qo'mitasi tomonidan Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universitetida O'zbekiston qushlarni himoya qilish jamiyati bilan birgalikda talabalar uchun ushbu ajoyib tadbirga bag’ishlangan seminar tashkil etildi.

Yig'ilishda qayd etilganidek, O'zbekistonning suv-botqoq hududlari umumiy maydoni taxminan 1 million gektarni tashkil etadigan 500 dan ziyod suv omborlaridan iborat. Bu hududlar suvda yashaydigan qushlar va suv qushlari, shu jumladan noyob va xavf ostida qolgan qushlar uchun juda muhimdir. O'zbekiston hududida joylashgan Ramsar uchastkalari ro'yxatiga Dengizko'l va Aydar-Arnasoy ko'llar tizimi kiradi.

Ma’ruzaning boshida Qushlarni muhofaza qilish jamiyati xodimining aytishicha, so'nggi 35 yil ichida ikki barobarga ko'paygan tabiiy ofatlarning 90 foizi suv bilan bog'liq. Shuning uchun tabiiy ofatlardan oldin, vaqtida va undan keyin yordam beruvchi suv-botqoqli hududlarning ahamiyatini inobatga olish qiyin. Bundan tashqari, IWC dasturi Ramsar hududlarini joylashtirish va monitoring qilishning asosiy vositasi sifatida aytildi. Shunday qilib, 1967 yilda IWK natijalariga ko’ra Ramsar yerlarining uchdan bir qismi "Ramsar" maqomiga ega bo'ldi.

Bundan tashqari, ma'ruzachi ta'kidlaganidek, so'nggi o'n yil davomida O'zbekistonda Qushlarni muhofaza qilish jamiyati bioxilma-xillikni saqlash uchun xalqaro ahamiyatga molik 26 suv omborini ajratdi. Ushbu suv omborlari orasida Ramsarning potentsiali mavjud. Ulardan 18tasida har yili suv qushlari ro'yxatini o'tkazish kerak. Biroq O'zbekiston Qushlarni muhofaza qilish Jamiyatining salohiyati va inson resurslari faqat 9 ta suv havzasini ro’yhatga olish uchun etarli. Bundan tashqari, Ramsar uchastkalarida - Dengizko'l va Aydar-Arnasoy ko'llar tizimida qishki suv havzalarini muntazam ravishda monitoring qilish amalga oshirilmaydi.So’zga chiqqanlarning so'zlariga ko'ra, birinchi navbatda, "Ramsar" maqomi bo'lgan suv havzalarida qishki ro'yxatga olish jarayonida davlat va jamoat tashkilotlarining sa'y-harakatlari birlashtirish lozim

 

Foydali manbalar