2023-yil 20-avgust kuni “Boy-Buloq” g‘origa uyushtirilgan xalqaro speleologik ekspeditsiya O‘zbekiston va butun Osiyoda navbatdagi record darajadagi chuqurlik kashf etilishi bilan yakunlandi. 

G‘orning chuqurligi 1517 m, uzunligi esa 17 km dan ortiq edi. Vadim Loginov boshchiligidagi ekspeditsiyada Rossiya, Chexiya va Tayvandan 33 nafar speleolog ishtirok etdi.

Ma’lumot uchun, “Boy-Buloq” O‘rta Osiyodagi eng chuqur g‘or bo‘lib, mamlakatimiz janubi-sharqida Surxondaryo viloyatida, viloyat markazi Boysun shahridan 60 km uzoqlikda joylashgan. Bugungi kunda “Boy-Buloq” gʻori chuqurligi boʻyicha dunyoda 12-oʻrinda turadi.

“G‘orning birinchi tadqiqi 1985-yilda boshlangan. G‘or texnik jihatdan qiyin va 5+ qiyinchilik toifasiga kiradi. Asosiy to‘siqlar - chuqurligi 180 m gacha bo‘lgan ichki "quduqlar", tor vertikal meanderlar, yarim sifonlar (suv bilan to‘ldirilgan o‘tish joylari) va boshqalar”, — deydi speleoturizm faxriysi Vladimir Dolgiy.

"E'tiborli tomoni shundaki, g‘or nafaqat - 1158 m chuqurlikda rivojlanadi va o‘tib bo‘lmaydigan sifon bilan tugaydi, balki 359 m gacha, bu umumiy amplituda 1517 m ni tashkil qiladi. Ammo bu hali chegara degani emas, chunki g‘or davom etmoqda va ekspeditsiya muddati tugagani sababli keyingi tadqiqotlar to‘xtatildi”, — deya qo‘shimcha qildi V. Dolgiy.

Shunisi e'tiborga loyiqki, “Boy-Buloq” g‘orining o‘tish joylari - 1283 m chuqurlikdagi A. Vishnevskiy nomidagi boshqa g‘or tomon olib boradi. Ikkita g‘orning potensial ulanishi 2033 m chuqurlik va taxminan 30 km uzunlikni tashkil qiladi, bu dunyodagi uchinchi eng chuqur g‘or bo‘ladi.

Kelgusi yilda rekord chuqurlikka erishish uchun “Boy-Buloq” va A. Vishnevskiy g‘orlarida ishlarni davom ettirish rejalashtirilgan.