30-noyabr kuni Dubayda (BAA) BMTning iqlim o‘zgarishi bo‘yicha 28-konferensiyasi (COP28) boshlandi. Keng koʻlamli tadbirda 200 ta davlatdan 70 ming kishi, jumladan, davlat rahbarlari, diplomatik korpus, davlat sektori vakillari, tadbirkorlar, ekspertlar, olimlar, ekologiya faollari, ommaviy axborot vositalari va boshqalar ishtirok etmoqda.
Konferensiya doirasida O‘zbekiston qo‘shni davlatlar bilan birgalikda global iqlim kun tartibida, jumladan, Markaziy Osiyoda iqlim o‘zgarishiga qarshi kurashish masalasida faol ishtirok etmoqda.
Ma’lumot uchun, COP – BMTning iqlim o‘zgarishi bo‘yicha konferensiyasi bugungi kunda BMTning iqlim o‘zgarishi bo‘yicha doiraviy konvensiyasi, Kioto protokoli va Parij kelishuvi qoidalarini amalga oshirish bo‘yicha eng yuqori muzokaralar olib boruvchi organ hisoblanadi. O‘zbekiston 1993-yilda BMTning iqlim o‘zgarishi bo‘yicha doiraviy konvensiyasini, 1998-yil 20-noyabrda Kioto protokolini, 2017-yil 19-aprelda Parij bitimini imzolagan.
Birlashgan Millatlar Tashkilotining Iqlim o'zgarishi bo'yicha doiraviy konvensiyasi ishtirokchilarining 28-konferensiyasi global isishni sanoatdan oldingi darajadan 1,5 darajadan yuqori bo'lmagan darajada cheklash, rivojlanayotgan mamlakatlarda iqlim o'zgarishi dasturlarini moliyalashtirishni ko'paytirish va investitsiyalarni ko'paytirish kabi ulkan maqsadlarga erishishga qaratilgan.
Xalqaro tadbir Markaziy Osiyo mintaqasining ovozi va mavqeini mustahkamlashi rejalashtirilgan. Taʼkidlash joizki, Oʻzbekiston BAAning iqlim oʻzgarishiga qarshi kurashda inklyuziv harakatlarni jadallashtirish boʻyicha COP-28 maqsadiga mos keladi va respublika koʻp tomonlama munosabatlarni mustahkamlash va konferensiya muvaffaqiyatli oʻtishini taʼminlashda oʻz rolini munosib bajarishga tayyor.
Konferensiya Ilmiy va texnologik maslahatlar bo'yicha yordamchi organlar va amalga oshirish bo'yicha yordamchi organ sessiyalarini o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, zarurat tug‘ilganda maxsus muzokara guruhlari yig‘ilishlari o‘tkaziladi.
Markaziy Osiyo Orol dengizining qurishi va boshqa ekologik muammolar tufayli iqlimning jiddiy ta’sirini boshdan kechirayotganini inobatga olsak, iqlim o‘zgarishi va atrof-muhit degradatsiyasi bo‘yicha mintaqaviy hamkorlik muhim ahamiyatga ega.
O‘zbekiston COP28 ko‘rgazmasida beshta davlatdan iborat yagona Markaziy Osiyo pavilyonining bir qismi sifatida “Bir mintaqa – bir ovoz” pozitsiyasini mustahkamlash bo‘yicha birgalikdagi sa’y-harakatlarni namoyish etmoqda.
O‘zbekiston Markaziy Osiyo milliy pavilyonining ko‘k va yashil zonalarida taqdimot qiladi. E’tiborlisi, O‘zbekiston birinchi marta YUNESKOning Ekologik ta’lim bo‘yicha hamkorligi (GEP) yig‘ilishlarida yashil ta’lim sohasidagi yutuqlarini taqdim etish uchun taklif etildi.
Ta’kidlash joizki, O‘zbekistonda dekarbonizatsiya, atmosferaga karbonat angidrid gazi (CO2), ayniqsa, gaz chiqindilarini kamaytirish bo‘yicha faol ishlar olib borilmoqda. Yurtimizning iqlimga moslashuvi va dekarbonizatsiyasi barqaror rivojlanish maqsadlariga erishish va turmush darajasini oshirish yo‘lidagi muhim qadamdir.
Barqaror shahar rivojlanishi bugungi kunda asosiy global muammo bo'lib, COP28 da asosiy e'tiborga olinadi. Urbanizatsiya jarayonlarida "yashil" hududlar inson salomatligi va atrof-muhit uchun muhim ekanligini hisobga olish kerak. Shu bilan birga, O‘zbekistonda “Yashil makon” umummilliy loyihasi kabi tashabbuslar orqali barqaror shahar boshqaruvini takomillashtirish bo‘yicha faol ish olib borilmoqda.
Samarqandda boʻlib oʻtgan CRIC21 — BMTning choʻllanishga qarshi kurash toʻgʻrisidagi konvensiyasi ijrosini ko‘rib chiqish qo‘mitasining 21-sessiyasida yerlarning degradatsiyasi hamda qum va chang boʻronlariga qarshi kurashish muammolari muhokama qilindi. O‘zbekiston COP28 tadbirida ham ushbu muammolarga alohida e’tibor qaratmoqda.
Xulosa qilib aytganda, Yaqin Sharq, Shimoliy Afrika va Markaziy Osiyo o‘rtasidagi madaniy va tarixiy aloqalar chuqur ildiz otgan. Shu bilan birga, bunga jug'rofiy yaqinlik va xalqaro hamkorlikni doimiy ravishda mustahkamlash orqali hal qilinishi kerak bo'lgan umumiy ekologik muammolar sezilarli darajada ta'sir ko'rsatmoqda.
